Elanden

Je weet wel, van die grote, logge, gras en takjes kauwende beesten met van de lange, suffe koppen met een gewei erop en ogen die je glazig aankijken als je ze per ongeluk stoort bij hun groene maaltijd. Elanden. Als je iets over de flora en fauna van Zweden leest, verwacht je bijna dat je over deze bruinharige wezens struikelt hier in Zweden. Alleen in Värmland al, waar wij wonen, zouden meer elanden gevestigd zijn dan mensen. Misschien is het aantal elanden wel iets minder geworden, omdat het aantal wolven hier de afgelopen jaren is toegenomen.
En die lusten wel een elandje. De jagers hier maakten zich behoorlijk zorgen over de vermindering van hun favoriete jachtonderwerp en uiteindelijk werd er besloten dat er bij hoge uitzondering een beperkt aantal wolven neergeschoten mocht worden in de afgelopen maanden. Dat in de hoop dat het elandenaantal weer een beetje in de lift komt te zitten. We kunnen je vertellen, het bos niet eerder zo druk bevolkt dan tijdens deze unieke wolvenjachtperiode. Het aantal wat geschoten mocht worden was binnen twee weken gehaald. En nu maar afwachten of het een beetje geholpen heeft.
Intussen blijkt onze grote vierbenige vriend schuwer dan we vermoedden. Vorig jaar mei, tijdens onze vakantie hier, zagen we er eentje op klaarlichte dag op de heuvel achter ons huis wandelen. De hoop dat dit een wekelijks terugkerend tafereel zou worden, is inmiddels al diep de grond in geslagen. Ze laten zich niet zo vaak zien. En daarnaast hebben ze een bijzonder goede schutkleur tussen alle veelvuldig voorkomende bruine boomstammen in het bos. Ze kunnen onbeweeglijk stil staan en daarnaast hebben ze een waanzinnige goed reukvermogen. Waarschijnlijk ruiken ze mijn deo beter dan ikzelf. Wel afhankelijk van de windrichting natuurlijk. Martijn heeft meer geluk met het spotten van deze beesten dan ik. Als doorgewinterde hardloper rent hij regelmatig heuvel op en heuvel af over kleine paadjes door de bossen waar minder dan weinig mensen komen. En soms verrast hij dan zo’n grote, lompe graskauwer tijdens zijn lunch. En zo log zijn ze dan ineens ook weer niet. Even kijken ze hun onverwachtse bezoek verschrikt met die glazige oogjes aan. En dan springen ze met de lichtvoetigheid van een ervaren ballerina weg tussen de bomen in en gaan ze geluidloos op in hun natuurlijke omgeving. Wonderbaarlijk gracieus voor de 700 kilo die ze naar onze schatting met zich meedragen. De teller van Martijn staat inmiddels boven de tien. De mijne staat nog ergens daaronder.
In de winter is de bruine schutkleur van minder nut. Als alles bedekt is met zo’n dik wit pak sneeuw, valt zo’n grote bruine vlek zelf tussen de bomen nog aardig goed op. Maar dan nog loop je er echt niet met je neus tegenaan. Ze opereren vooral ’s nachts. Achter in onze tuin vonden we afgelopen winter regelmatig sporen van elanden en andere kleinere bosbewoners. Leuk hoor, al die beesten in je tuin, maar ze schijten de hele boel onder. Wel een leuk idee dat ze blijkbaar zo dicht in de buurt zijn. Misschien moeten we toch maar eens ’s nachts op de loer gaan liggen.

Maar laatst had ook ik een gelukkig treffen. Sinds we in Zweden wonen rijd ik wat regelmatiger auto. Dat moet ook wel in deze voor Nederlandse begrippen afgelegen omgeving. In Nederland reed ik zelden auto sinds ik m’n rijbewijs had gehaald en dus zat ik aardig in de rats om dat weer te moeten oppakken. Maar na een onzeker begin moet ik zeggen dat ik al met iets minder dan met een oudewijvengang over de weg ga.
Toen we de auto kochten luisterden we goed naar alle wijze raad van de buurt. Remmen als je een hert ziet oversteken, er volgen er altijd nog een paar. En sluit een verzekering af voor als je toch onverhoopt een wild zwijn, hert, eland of beer van zijn sokken rijdt. Dat deden we dus maar.
Die tip over die herten hebben we inmiddels al eens in gebruik genomen. Vreemd genoeg zijn die beesten als de dood voor mensen, maar een auto of tractor interesseert ze geen bal. Terwijl die laatst genoemden vaak toch harder aankomen.
Maar laatst scheurde ik netjes volgens de snelheidsvoorschriften naar huis. Voor mij reed een schoolbusje die ineens begon te remmen. Waarschijnlijk om een paar kindertjes op te pikken, dacht ik. Ik nam wat gas af, bereidde een keurige inhaalmanoeuvre voor en begon die uit te voeren. Toen ik het busje bijna genaderd was, zag ik ineens het linker knipperlicht aanstaan (aan die kant van de weg zat geen afslag) en een wijzende arm uit het raampje.
En opeens schoot er nog iets door me heen wat ze ons verteld hadden. Waarschuw elkaar als je wild bij / langs / op de weg ziet met knipperlichtsignalen of iets dergelijks.
In een flits zie ik opeens voor me hoe zo’n joekel van een beest al spartelend op de motorkap ligt, dat ik in mijn gebrekkige Zweeds de verzekeringsmaatschappij moet bellen om uit te leggen waarom ik aan het inhalen was terwijl er net groot wild op de weg aan het wandelen was en een nieuwe Opel Meriva moet uitzoeken bij de dealer. Op geen van drieën zit ik echt te wachten. Ik neem nog wat gas terug, veel te laat en veel te weinig, want tenslotte zit ik ook midden in die inhaalmanoeuvre, dus ja. En dan zie ik ze ineens staan.
Aan de linkerkant van de weg, vlak voor een rijtje berken. Twee stuks. Groot, log, bruin, met lange koppen en glazige oogjes. Eentje heeft een gewei. Als ik weer op mijn eigen weghelft ben beland, steek ik verontschuldigend mijn hand op naar de bestuurder van de schoolbus en klopt mijn hart toch een beetje in mijn keel.
Maar ik mag er wel weer twee bij optellen. Met een grijns stuur ik Martijn een sms over mijn ontmoeting met het wild van Zweden. Niet tijdens het rijden natuurlijk, gewoon als ik thuis ben.